/dev/null に消える前に…

記憶から消える前に備忘録。

ガウス積分 Part 2

前回に引き続き,ガウス積分についての備忘録.
今回は複素数を含む場合について証明を残しておく.

前回記事


複素ガウス積分

 {\displaystyle
\int_{-\infty}^{\infty} e^{-\alpha \{x-(p+qi)\}^{2}} \mathrm{d} x = \sqrt{\frac{\pi}{\alpha}}
}

ただし  \alpha(>0), p, q は実数とする.

証明)
複素関数  f(z) = e^{-z^{2}} を下図の経路  C (= C_{1} + C_{2} + C_{3} + C_{4})積分することを考える.

まず,  f(z) は極をもたないので留数定理より

 {
\begin{align}
\oint_{C} f(z) \mathrm{d} z = 0
\end{align}
}

とわかる.(留数定理についての説明は省きます…)

  • 経路  C_{1} について
     z=\alpha (x-p) とおくと  \mathrm{d} z = \alpha \mathrm{d} x x積分区間 -R から  R までである.
 {
\begin{align}
& \int_{C_{1}} f(z) \mathrm{d} z \\
=\ & \int_{-R}^{R} e^{-\alpha (x-p)^{2}} \alpha \mathrm{d} x \\
=\ & \alpha \int_{-R}^{R} e^{-\alpha (x-p)^{2}} \mathrm{d} x
\end{align}
}
  • 経路  C_{3} について
     z=\alpha {x-(p+qi)} とおくと  \mathrm{d} z = \alpha \mathrm{d} x x積分区間 R から  -R までである.
 {
\begin{align}
& \int_{C_{3}} f(z) \mathrm{d} z \\
=\ & \int_{R}^{-R} e^{-\alpha \{x-(p+qi)\}^{2}} \alpha \mathrm{d} x \\
=\ & -\alpha \int_{-R}^{R} e^{-\alpha \{x-(p+qi)\}^{2}} \mathrm{d} x
\end{align}
}
  • 経路  C_{2} について
     z=\alpha {(-p+R)+yi} とおくと  \mathrm{d} z = i \alpha \mathrm{d} y y積分区間 0 から  -q までである.
 {
\begin{align}
& \left| \int_{C_{2}} f(z) \mathrm{d} z \right| \\
=\ & \left| \int_{0}^{-q} e^{-\alpha \{(-p+R)+yi\}^{2}} i \alpha \mathrm{d} y \right| \\
\le\ & \left| \int_{-q}^{0} \left| \alpha e^{-\alpha \{(-p+R)+yi\}^{2}} \right| \mathrm{d} y \right| \\
=\ & \left| \int_{-q}^{0} \left| \alpha e^{-\alpha \{(-p+R)^{2}-y^{2}\}} e^{-2\alpha (-p+R)yi} \right| \mathrm{d} y \right| \\
\le\ & \left| \int_{-q}^{0} \alpha e^{\alpha \{-(-p+R)^{2}+q^{2}\}} \mathrm{d} y \right| \\
=\ & |q| \alpha e^{\alpha \{-(-p+R)^{2}+q^{2}\}} \\
\to\ & 0 \ \ (R \to \infty)
\end{align}
}
 {
\begin{align}
\lim_{R \to \infty} \int_{C_{2}} f(z) \mathrm{d} z = 0
\end{align}
}
  • 経路  C_{4} について
     z=\alpha {(-p-R)+yi} とおくと  \mathrm{d} z = i \alpha \mathrm{d} y y積分区間 -q から  0 までである.
 {
\begin{align}
& \left| \int_{C_{4}} f(z) \mathrm{d} z \right| \\
=\ & \left| \int_{-q}^{0} e^{-\alpha \{(-p-R)+yi\}^{2}} i \alpha \mathrm{d} y \right| \\
\le\ & \left| \int_{-q}^{0} \left| \alpha e^{-\alpha \{(-p-R)+yi\}^{2}} \right| \mathrm{d} y \right| \\
=\ & \left| \int_{-q}^{0} \left| \alpha e^{-\alpha \{(-p-R)^{2}-y^{2}\}} e^{-2\alpha (-p-R)yi} \right| \mathrm{d} y \right| \\
\le\ & \left| \int_{-q}^{0} \alpha e^{\alpha \{-(-p-R)^{2}+q^{2}\}} \mathrm{d} y \right| \\
=\ & |q| \alpha e^{\alpha \{-(-p-R)^{2}+q^{2}\}} \\
\to\ & 0 \ \ (R \to \infty)
\end{align}
}
 {
\begin{align}
\lim_{R \to \infty} \int_{C_{4}} f(z) \mathrm{d} z = 0
\end{align}
}

よって,

 {
\begin{align}
& \lim_{R \to \infty} \oint_{C} f(z) \mathrm{d} z \\
=\ & \lim_{R \to \infty} \left\{ \int_{C_{1}} f(z) \mathrm{d} z + \int_{C_{2}} f(z) \mathrm{d} z + \int_{C_{3}} f(z) \mathrm{d} z + \int_{C_{4}} f(z) \mathrm{d} z \right\} \\
=\ & \alpha \int_{-\infty}^{\infty} e^{-\alpha (x-p)^{2}} \mathrm{d} x - \alpha \int_{-\infty}^{\infty} e^{-\alpha \{x-(p+qi)\}^{2}} \mathrm{d} x \\
=\ & 0
\end{align}
}

であり,ガウス積分 Part 1より,

 {
\begin{align}
& \int_{-\infty}^{\infty} e^{-\alpha \{x-(p+qi)\}^{2}} \mathrm{d} x \\
=\ & \int_{-\infty}^{\infty} e^{-\alpha (x-p)^{2}} \mathrm{d} x \\
=\ & \sqrt{\frac{\pi}{\alpha}}
\end{align}
}

となる.


次回記事